Bij bedrijven die door 1 persoon zijn opgericht en jarenlang strak zijn geleid zie je wel vaker het verschijnsel dat op het moment dat de leidende kracht de onderneming verlaat de organisatie implodeert. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat MP hiervan een klassiek voorbeeld is. 1 oprichter, tevens dierecteur, die tijdens zijn loopbaan het bedrijf met strakke hand leidt. Daarin gesteund door zijn echtgenote die een behoorlijke vinger in de pap de brokkelen had. Dat alles gedreven door zijn eigen visie op de branche en de onderneming. En onder zijn directe leiding ging het ook goed. De heer Schöder wist elk detail van, letterlijk, "zijn Martinair". Hij was het die elke dag precies wist waar elk vliegtuig zich bevond en leidde persoonlijk de onderhandlingen met o.a. Boeing. Die ondernemersdrive zit niet bij de directie of medewerkers. Samen met zijn vrouw maakte hij, zeker operationeel gezien, de dienst uit. Daar kon geen OR of mededirecteuren tegen op. Werknemers binnen dergelijke bedrijven zijn vaak emotioneel zeer betrokken bij "hun bedrijf" maar het ontbreekt hen aan de nodige ondernemerskwaliteiten die nodig zijn om een dergelijk bedrijf te leiden en te continueren. En zoals zo vaak zie je ook hier dat als de oprichter zich terugtrekt, en er niet voor opvolging uit de familiekring is gezorgd, het bedrijf nog maar een heel kort zelfstandig leven over heeft. In huize Schröder heeft zoon Mark, net als vader Martin, ervoor gekozen om ondernemer te worden. Ik kan mij niet voorstellen dat Pa niet met zoonlief om de tafel heeft gezeten om over de toekomst van zijn Martinair te spreken. Maar dat zoonlief uiteindelijk heeft gezegd (woorden van die volgende strekking): "Pa, ondernemen is mijn vak, luchtvaart vind ik prachtig, maar ik zie het (zakelijk) niet zitten om die toko van jou over te nemen. Ik ga met Tango Shell en met Routemobiel ANWB aanpakken met dezelfde ondernemersgeest zoals jij de KLM het leven zuur maakte in de beginjaren van Martinair. Zoek maar een andere koper voor je bedrijf maar ik zie er geen brood in". Na verloop van tijd zag de andere aandeelhouder (eerst Nedlloyd, later Maersk) totaal geen heil meer in Martinair en wilde KLM heel graag 100% in handen krijgen. Na de nodige discussies met de EU is dat uiteindelijk gelukt.
Het is mij veel te kort door de bocht om met een vinger naar KLM te wijzen met de mededeling dat Martinair door KLM kapot is gemaakt. Een dergelijk verwijt, zonder een onhafhakelijke onderbouwing van bijvoorbeeld de ondernemingskamer, getuigt van emotie maar niet van een rationele kijk op ondernemerschap. Indien KLM inderdaad Martinair kapot zou hebben gemaakt vraag ik mij af waar de ondernemingsraad van Martinair was om dat proces tegen te houden. Ik denk alleen dat ook de OR van Martinair een dergelijke visie op geen enkele wijze voor een onafhankelijke instantie geloofwaardig had kunnen onderbouwen.
Het is heel triest dat werknemers die zich zo met "hun" berdrijf betrokken voelen nu tot de ontdekking komen dat het bij "hun" bedrijf, na het vertrek van de oprichter, aan leiding met visie en ondernemersgeest ontbreekt. Het is dan het makkelijkst om met de vinger naar de nieuwe eigenaar te wijzen. Het wegvallen van de ondernemende "drive" is niet leuk maar wel de kille, zakelijke realiteit. En daar worden we uiteindelijk allemaal op afgerekend.
