http://www.vnv-dalpa.nl/files/persberichten/pers20050329.htm
Artikel Algemeen Dagblad 29 maart 2005
NIEUWS - PERSBERICHTEN - VNV IN HET NIEUWS - PERSBERI
Vrees voor onveilig luchtruim
Piloten en luchtverkeersleiders maken steeds minder gebruik van vrijwillige rapportages over incidenten in de luchtvaart uit angst voor vervolging door het Openbaar Ministerie (OM).
De Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) vreest dat zo de vliegveiligheid in het geding komt. ,,Als het OM vrijwillige rapportages over incidenten voor dit doel kan gebruiken, zijn vliegers en luchtverkeersleiders veel minder snel geneigd melding te maken van voorvallen en ook potentiële oorzaken van ongevallen minder aan te geven, zeggen VNV-president Henk de Vries en Renault Bosma, bestuurslid vliegtechnische zaken.
,,Het is van groot belang dat vliegers openhartig kunnen zijn. Dan kan de onderste steen boven komen en kunnen na deze incidenten maatregelen ter voorkoming volgen. Gebeurt dat niet dan kan de industrie er niet van leren en blijft het risico van zulke incidenten voortbestaan.''
De twee wijzen erop dat er een aantal zaken speelt, waarin het OM ten strijde trekt tegen functionarissen in de luchtvaart. Enkele veroordelingen hebben er al toe geleid dat het aantal vrijwillige meldingen is teruggelopen.
Het CDA wil nu dat staatssecretaris Schultz Van Haegen de Wet Luchtvaart aanpast. ,,We moeten voorkomen dat piloten en anderen uit angst voor straf niet meer meewerken. Als Schultz daar niet aan wil, zullen wij haar dwingen'', waarschuwt CDA-woordvoerder Haverkamp.
Verkeersvliegers: OM wil koppen zien rollen
,,Het Openbaar Ministerie laat in zijn optreden merken er vanuit te gaan dat vliegers opzettelijk fouten maken, net zoals iemand die door rood licht rijdt omdat hij haast heeft.''
Dit verwijt uiten president Henk de Vries en zijn medebestuurslid Renault Bosma van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers VNV). ,,Iemand die zijn eigen feilen bekend maakt, moet je niet met een strafzaak dreigen, tenzij hij er moedwillig een rotzooitje van heeft gemaakt. Daar is bijna nooit sprake van en als dat wel het geval is, moet hij eventueel wél aansprakelijk kunnen worden gesteld. Het OM wil echter vooral koppen zien rollen sinds de affaires in Volendam, Enschede en het vliegongeluk in Eindhoven'', zeggen zij.
,,Het OM komt al jaren niet af met een toegezegde vervolgingsrichtlijn, maar in de praktijk wel laat blijken vooral geïnteresseerd te zijn in de schuldvraag.
Het OM weigert commentaar. ,Wij voelen ons daartoe niet geroepen. Dit alles zal commotie veroorzaken en daarom willen wij zelf bepalen wanneer wij reageren'', aldus de Haarlemse officier van justitie Van Dongen.
Ongevallen en ernstige incidenten worden onderzocht door de pas geïnstalleerde Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), waarvan Pieter van Vollenhoven voorzitter is. Justitie mag bij vervolging van bemanningsleden geen gebruik maken van deze onderzoeken. Voor de lichtere incidenten, waarover vliegers nu vrijwillige rapportages maken, en die veel vaker voorkomen, zou een zelfde verplichte afzijdigheid van het OM moeten gelden, vindt de VNV.
De verplichte rapportages van incidenten vallen binnenkort onder de bescherming van de Wet luchtvaart. De daaruit voorkomende onderzoeken ook. Anders ligt dat voor de vrijwillige gemelde incidenten en onderzoeken die het bedrijf daarop vervolgens instelt. De VNV wil dat ook daarvoor dezelfde bescherming bij wet wordt gerealiseerd.
VNV-president De Vries: ,,Bovendien ben je niet verplicht je eigen schuld aan te tonen. Het is een grondrecht dat je niet hoeft mee te werken aan je eigen veroordeling''. Volgens hem drogen voor de autoriteiten de bronnen op als het OM zich niet uitermate terughoudend opstelt. ,,Het wordt dan onveiliger in de luchtvaart.''
Het tweetal wil een 'rapportagecultuur', die alle feiten en omstandigheden rond een incident duidelijk maken. Vliegers willen zich kwetsbaar opstellen, ook al omdat die minder ernstige incidenten veel vaker voorkomen. ,,Daarvoor moeten procedures komen. ,,Het OM is echter een storende factor, al blijft overeind dat justitie uiteraad haar eigen verantwoordelijkheid heeft om voorvallen te onderzoeken. Dat moet het echter op eigen gelegenheid doen. Wij staan als vliegers echt niet boven de wet, maar de meldingsrapporten die via de OVV en de inspectie naar buiten komen mogen niet in de rechtszaal worden gebuikt. Piloten moeten daar zeker van zijn, juist nu in de luchtvaart het veiligheidsbewustzijn zo is toegenomen'', zegt Bosma. Het is jammer dat daar waar de luchtvaartmaatschappijen, de vliegers (VNV), de verkeersleiders (LVNL) en eigenlijk ook de inspectie (IVW) op een lijn zitten ten aanzien van het beschermd en open rapporteren en onderzoeken, het OM niet meedoet.
In de nieuwe wet op de melding van voorvallen in de luchtvaart - nu aan de Tweede Kamer voorgelegd - is de bescherming van vrijwillige meldingen niet opgenomen en dat moet dus veranderen, herhalen hij en De Vries. ,,Wel is het goed dat daarin al een scheiding is gemaakt tussen het onafhankelijk onderzoek door de OVV, ook op basis van informatie van de bedrijven zelf, en het onderzoek naar de schuldvraag door het Openbaar Ministerie'', aldus De Vries.
Bij zware gevallen geldt volgens richtlijnen van de ICAO, het internationale wetgevende luchtvaartorgaan, al de verplichte melding om alle feiten boven tafel te krijgen.
Ook is er de Europese richtlijn 2003/42, die in juli in Nederland gaat gelden en ook daarin gaat het niet om de vraag of iemand schuld heeft of gestraft moet worden. De vliegers zijn bij deze twee regelingen beschermd en willen dat dit nu dus ook bij de vrijwillige meldingen gaat gelden.
Een geval van enkele jaren terug
Een 'MD11' van het Delta Airlines kreeg toestemming om te vertrekken, terwijl op dat moment ook een sleepchauffeur met een vliegtuig van Schiphol-Oost over de Kaagbaan mocht. Het Deltatoestel brak zijn start af.
De verkeersleiding onderzocht dit incident en maakte daarvan rapport voor de IVW en dacht dat daarmee de kous af was. Het OM kreeg er echter lucht van en zette strafvervolging in tegen verkeersleiders.
Drie functionarissen werden in hoger beroep veroordeeld. 'Het aantal incidentmeldingen halveerde daarna ongeveer, en niet omdat er plotseling nog veel veiliger werd gewerkt', zegt VNV-er Bosma.
Communiceren over publicaties kunt u via:
secr@vnv-dalpa.nl
© VNV March, 2006
