Een aangepaste versie met een aantal foto's ter illustratie
Toen in begin jaren negentig de muur viel en we eindelijk in het Oostblok vliegtuigjes konden kijken was het hek van het Rode Plein. Meteen met een aantal vrienden koppen bij elkaar en een aantal reizen georganiseerd naar de voormalige Sovjet Unie met als enige doel zo veel mogelijk geitijzeren vliegtuigen te zien (spotten) en te fotograferen. Nu was Moskou al een openbaring met velden als Sheremetyevo, Vnukovo, Domodedovo, Myachkovo, Bykovo, Chkalovsky, Zhukovsky (alle goed voor minimaal 100 grote kisten en sommige voor een veelvoud daarvan) maar achter de Oeral, daar was het pas echt leuk. Vraag natuurlijk, hoe kom je daar.
Antwoord was even makkelijk als de vraag namelijk een kist huren want die waren er genoeg en overal zaten lokale bazen die wel wat groene Roebels als bijverdienste konden gebruiken. Onze favoriet was de Ilyushin IL-18, een viermotorige turboprop met een uitstekende staat van dienst maar ook met de benodigde range en capaciteit. We wilden met een man of 50 dus een honderdzitter gaf iedereen op de vele lange vluchten de gewenste ruimte en toen was Rusland nog relatief goedkoop dus het was goed te doen. En zeg nu zelf, als je dan op een één of ander maf veld staat en je moet 50 dollar betalen voor 15 ton brandstof waarmee je weer zes uur verder kan lig je toch niet wakker van die lage bezettingsgraad. Die brandstofprijzen liepen overigens snel op in de daarop volgende jaren net als alle overige kosten.
Brandstofberekeningen BWK nummer twee bleef maar rekenen want ook als kostte de fuel bijna niets, probleem was dat het niet overal voorhanden was en vooraf besteld en betaald moest worden. Daarom was fuel managment niet uit armoe maar uit schaarste begin jaren negentig een pure noodzaak.
Op één van die trips reden we in het holst van de nacht nabij Moskou de testbasis Zhukovsky op. Daar zat een van de vele onderzoeksbureaus en die wilde graag een IL-18 voor een week aan ons verpatsen voor een tripje helemaal naar Petropavlovsk Kamchatka en alles onderweg daar naartoe en terug. Zoals gezegd, midden in de nacht en met een zaklantaarn die ik toevallig had gingen we zelf de bagage laden in de ruimen en in de cabine.
Bagage lag ook in de cabine. Omdat de belly vol lag met reservebanden en andere onderdelen voor het geval dat we panne kregen werd een flink deel van de bagage in de cabine geladen
Daarna klommen we via een stapel lege kratten die als trap dienden aan boord. Dit laden duurde, samen met het opwinden van de IL-18 een uurtje of twee en uiteindelijk om een uur of drie 's nachts werden de breakes released voor de eerste stretch van een uur of zeven naar Irkutsk aan het Baikal meer.
Nu is die oude propbak in de cabine nogal lawaaierig, vooral direct naast de props.
Vier herrieschoppers, twee aan elke kant.Met deze vier herrieschoppers was slapen in deze bak eigenlijk onmogelijk, je moet het hebben meegemaakt om te geloven.
Daarom zitten de toiletten ook naast de props en zonder hulp van laxeermiddelen trilt alles voorbeeldig naar buiten.
IL-18 toilet Met de props er pal naast was, samen met de entourage, het een goed plan de klus snel te klaren.
Voor de toiletten is achter de cockpit een cabine voor een man of 20 en die had de crew ingepikt voor henzelf en de catering. Er waren twee vliegers, twee BWKs, twee ground engineers een navigator en twee stewardessen mee en die laatste twee waren overigens, zo bleek later, voor algemeen gebruik beschikbaar.
Catering voor een week Achter de cockpit werd in de cabine de catering voor een week opgeslagen. Dat moest in de cabine omdat iedereen bang was dat het anders 's nachts uit de bellyruimen werd gejat, alles was toen schaars.
Achter de toiletten richting staart was de hoofdcabine waar wij zaten en helemaal achterin was een soort VIP lounge met zes stoelen achter een tussenwand. Daar was het geluidsniveau erg laag vergeleken met elders dus onze twee begeleiders van de overheid (KGB) zaten daar lekker op hun gemak.
Het was, zoals op alle trips, vrijheid blijheid en je kon gaan en staan waar je wilde en de catering was een lopend buffet. Het was in de tijd dat er niks te koop was in de Rusland en in plaats van frisdrank hadden we 50 kratten met flessen champagne (wie er één wilde moest 5 Dollar lappen) ingeladen en in plaats van koffiemelk Baylies. Koffiemelk was daar toch niet te krijgen. Op de markt een paar dozen worsten gehaald en dagelijks brood en water en fruit op de velden gekocht. Op Magadan scoorde we overigens een hele vracht verse zalm die net was gerookt. Vier dollar voor een hele zalm van een pond of zes en die kon je een week of acht goed houden zo gezouten waren ze.
Na een uur of drie, en niet kunnen slapen, ging ik in het kantoor voorin gluren en tot mijn stomme verbazing zat een Engelse vriend van mij op de co-seat en de captains seat was leeg. De baas en zijn knecht lagen achterin te maffen en de navigator en een BWK hielden de boel in het snotje, de RT werd ook door de navigator gedaan.
De enige die altijd werkt. Omdat er iemand op de winkel moest passen en ATC altijd kan roepen was de navigator de enige die tijdens de vele vluchten nooit rust had. Laag in pikorde moest je eenmaal doen wat iedereen van je verlangde en met je eigen GPS-je met een antenne op het cockpitraam geplakt was het allemaal een stuk makkelijker dan van NDB naar NDB crossen.
De navigator gebood mij naar de captains seat en omdat hij vlot Engels sprak kwam het gesprek al snel op gang. Een cockpit van een IL-18 kan makkelijk 6 man herbergen dus er was nog ruimte over voor meer volk en zonder een vlieger in de cockpit bleven we zo gezellig een uur of twee doorkruisen tot pal voor de descent naar Irkutsk ingezet zou worden.
Als ze er waren waren ze niet altijd bij de les... Een bekend verschijnsel, de baas leest een boek, de hulpchauffer in de linkerstoel knapt een uiltje en de BWK mag op de winkel passen.
Dit beeld van cockpitbezetting werk gedurende die week een goed gebruik en we wisselden elkaar af. Aan boord waren ook met ons mee twee gepensioneerde Air France vliegers met een WW-II verleden en één was als baas Concorde, en de ander als baas 747 met pensioen gegaan. Nu kent Rusland vele bijgeloven en één daarvan is dat je nooit de kist van een andere captain afpakt en de controlls grijpt. Deze captain was niet zo bijgelovig en je raadt het al, een type rating IL-18 zat er voor die Fransen aan te komen en de oudjes hadden voor het eerst na het afstoten bij Air France van de Lockheed Starliner en de Viscount weer een viermotorige prop in hun knuisten.
We hebben vele velden bezocht die trip, geslapen in Aeroflot Crew hotels (en als ik potverdorie nog ooit een KLM vlieger hoor zeiken over zijn hotel) waar je werkelijk van de ene in de andere verbazing viel.
Aeroflot crewhotel op Yuzhno Sakhalinsk En deze was nog niet de slechtste want we hebben er ook meegemaakt waar de onderkanten van de muren totaal weggerot waren.
Dat kwam omdat we vastliepen op Yunzhni Sakhalinsk omdat we te laat waren om nog voor sluiting op Petropavlovsk Kamchatka te zijn. Omdat er niets was in dat hotel besloten we dat iedereen mocht kiezen, in de IL-18 blijven of mee naar dat mooie hotel maar dan moest je jezelf wel eerst vrijkopen uit de IL-18 door een fles Champagne te kopen en die mee te nemen naar het hotel. Overigens gingen we daar de volgende dag pas tegen de middag weg omdat de enige doktor in dat oord die de crew voor vertrek de verplichte alcoholtest af moest nemen met een kater in zijn nest lag. Er was immers geen ander vlucht geplant en wij werkte dus verstorend op zijn weekendrust.
Dat Petropavlosvk Kamchatka was ook een belevenis. Een enorme Russische militaire basis met een taxibaan naar een terminal tussen Soviet hardware door waaronder een flink aantal Beriev-12 vliegboten. Er vloog daar werkelijk van alles aan militair spul en op de achtergrond de bekende vulkanen. Het veld was net open voor buitenlanders die daar nooit mochten komen en de passagierstoestellen moesten daar toen nog hun gordijnen sluiten bij start, landing en taxiën want "it was all top secret". Wij hielden ons daar niet aan en achter de vele raampjes klikten evenveel camera's om al die geheimen te vereeuwigen. De crew interesseerde het geen bal en de KGB-ers achterin wilden 's avonds ook graag eten en drinken op onze kosten.
We vlogen en dag later, na een flinke nacht stappen, van Magadan via Yakutsk naar Norilsk, een adembenemende vlucht in de poolzomer over een onwaarschijnlijk landschap en dat op maar FL 240 over bergen en gletsjers die het zonlicht als één groot prisma verstrooiden. Gedurende deze prachtige vlucht zat iedereen met de neus tegen het raam geplakt te genieten van het wonderbaarlijke uitzicht en de kater maakte plaats voor bewondering van de schepselen der natuur. Ondertussen werd het avondeten door de hele crew klaargemaakt.
Inflight catering De hele bemanning hielp met het bereiden van de maaltijden voor de totaal zestig personen die onderweg waren van hot naar haar ver van de bewoonde wereld.
We kwamen in stralende zonneschijn om 11 uur 's avonds op Norilsk aan met min 20 en 30 knopen wind en de basiscommandant stond erop dat er eerste een fles sneuvelde voordat we de vliegtuigen mochten fotograferen en daarna af mochten reizen naar de 60 kilometer verderop gelegen stad waar het ook wederom uit de hand liep.
We hadden buiten de twee Fransen nog een Zwitserse arts en zijn Indiase vriendin mee. Die hadden ook van onze avonturen gehoord en wilde dat feest ook wel eens meemaken. Op één of andere manier waren we dus berucht en trokken we avonturiers aan. Gaf niet want iedereen was welkom en we moesten wel 50 gekken bij elkaar hebben om een week een IL-18 te kunnen huren voor een redelijke prijs.
De beide Franse heren waren ook geen spotter maar hadden van andere Fransen die wel spotter waren gehoord van onze avonturen daar en wilden dat wel eens meemaken. Aan het eind van de trip vroeg ik of ze wel waar voor hun geld hadden gekregen want vliegtuignummertjes en foto's deed ze niets. Ik denk dat de woorden van één van hem het totale avontuur prachtig omschreven. Hij zei "I will not live long enough to tell all my grandchildren everything about last week's adventures ". Dat we van alles meemaakten bleek ook wel weer op Blodywostok
Even Apeldoorn bellen Jawel, het gaat we eens mis en op Blodywostok had een net geladen auto blijkbaar geen trek om mee te vliegen dus stapte voortijdig uit. Hij rolde naar achteren waar een pick up klaarstond om te worden geladen en landde bovenop die pick up.
Dergelijke voorvallen waren altijd reden om op de volgende strech weer wat Champagne flessen open te trekken en te proosten op het avontuur.
Tsja, ik koester die herinneringen aan onze trips in IL-18s, An-24s en Tu-134 naar alle uithoeken en voormalige republieken (op Tadjikistan na overal geweest). Het feest daar is nu voorbij en we hebben op tijd toegeslagen om dit nog allemaal mee te mogen maken.
Veertien vluchten en 56.08 vlieguren later waren we weer in Moskou en niet één probleem onderweg met de kist gehad vanwege de vakkennis van de professionele bemanning
An-22
Toen in begin jaren negentig de muur viel en we eindelijk in het Oostblok vliegtuigjes konden kijken was het hek van het Rode Plein. Meteen met een aantal vrienden koppen bij elkaar en een aantal reizen georganiseerd naar de voormalige Sovjet Unie met als enige doel zo veel mogelijk geitijzeren vliegtuigen te zien (spotten) en te fotograferen. Nu was Moskou al een openbaring met velden als Sheremetyevo, Vnukovo, Domodedovo, Myachkovo, Bykovo, Chkalovsky, Zhukovsky (alle goed voor minimaal 100 grote kisten en sommige voor een veelvoud daarvan) maar achter de Oeral, daar was het pas echt leuk. Vraag natuurlijk, hoe kom je daar.
Antwoord was even makkelijk als de vraag namelijk een kist huren want die waren er genoeg en overal zaten lokale bazen die wel wat groene Roebels als bijverdienste konden gebruiken. Onze favoriet was de Ilyushin IL-18, een viermotorige turboprop met een uitstekende staat van dienst maar ook met de benodigde range en capaciteit. We wilden met een man of 50 dus een honderdzitter gaf iedereen op de vele lange vluchten de gewenste ruimte en toen was Rusland nog relatief goedkoop dus het was goed te doen. En zeg nu zelf, als je dan op een één of ander maf veld staat en je moet 50 dollar betalen voor 15 ton brandstof waarmee je weer zes uur verder kan lig je toch niet wakker van die lage bezettingsgraad. Die brandstofprijzen liepen overigens snel op in de daarop volgende jaren net als alle overige kosten.
Brandstofberekeningen BWK nummer twee bleef maar rekenen want ook als kostte de fuel bijna niets, probleem was dat het niet overal voorhanden was en vooraf besteld en betaald moest worden. Daarom was fuel managment niet uit armoe maar uit schaarste begin jaren negentig een pure noodzaak.
Op één van die trips reden we in het holst van de nacht nabij Moskou de testbasis Zhukovsky op. Daar zat een van de vele onderzoeksbureaus en die wilde graag een IL-18 voor een week aan ons verpatsen voor een tripje helemaal naar Petropavlovsk Kamchatka en alles onderweg daar naartoe en terug. Zoals gezegd, midden in de nacht en met een zaklantaarn die ik toevallig had gingen we zelf de bagage laden in de ruimen en in de cabine.
Bagage lag ook in de cabine. Omdat de belly vol lag met reservebanden en andere onderdelen voor het geval dat we panne kregen werd een flink deel van de bagage in de cabine geladen
Daarna klommen we via een stapel lege kratten die als trap dienden aan boord. Dit laden duurde, samen met het opwinden van de IL-18 een uurtje of twee en uiteindelijk om een uur of drie 's nachts werden de breakes released voor de eerste stretch van een uur of zeven naar Irkutsk aan het Baikal meer.
Nu is die oude propbak in de cabine nogal lawaaierig, vooral direct naast de props.
Vier herrieschoppers, twee aan elke kant.Met deze vier herrieschoppers was slapen in deze bak eigenlijk onmogelijk, je moet het hebben meegemaakt om te geloven.
Daarom zitten de toiletten ook naast de props en zonder hulp van laxeermiddelen trilt alles voorbeeldig naar buiten.
IL-18 toilet Met de props er pal naast was, samen met de entourage, het een goed plan de klus snel te klaren.
Voor de toiletten is achter de cockpit een cabine voor een man of 20 en die had de crew ingepikt voor henzelf en de catering. Er waren twee vliegers, twee BWKs, twee ground engineers een navigator en twee stewardessen mee en die laatste twee waren overigens, zo bleek later, voor algemeen gebruik beschikbaar.
Catering voor een week Achter de cockpit werd in de cabine de catering voor een week opgeslagen. Dat moest in de cabine omdat iedereen bang was dat het anders 's nachts uit de bellyruimen werd gejat, alles was toen schaars.
Achter de toiletten richting staart was de hoofdcabine waar wij zaten en helemaal achterin was een soort VIP lounge met zes stoelen achter een tussenwand. Daar was het geluidsniveau erg laag vergeleken met elders dus onze twee begeleiders van de overheid (KGB) zaten daar lekker op hun gemak.
Het was, zoals op alle trips, vrijheid blijheid en je kon gaan en staan waar je wilde en de catering was een lopend buffet. Het was in de tijd dat er niks te koop was in de Rusland en in plaats van frisdrank hadden we 50 kratten met flessen champagne (wie er één wilde moest 5 Dollar lappen) ingeladen en in plaats van koffiemelk Baylies. Koffiemelk was daar toch niet te krijgen. Op de markt een paar dozen worsten gehaald en dagelijks brood en water en fruit op de velden gekocht. Op Magadan scoorde we overigens een hele vracht verse zalm die net was gerookt. Vier dollar voor een hele zalm van een pond of zes en die kon je een week of acht goed houden zo gezouten waren ze.
Na een uur of drie, en niet kunnen slapen, ging ik in het kantoor voorin gluren en tot mijn stomme verbazing zat een Engelse vriend van mij op de co-seat en de captains seat was leeg. De baas en zijn knecht lagen achterin te maffen en de navigator en een BWK hielden de boel in het snotje, de RT werd ook door de navigator gedaan.
De enige die altijd werkt. Omdat er iemand op de winkel moest passen en ATC altijd kan roepen was de navigator de enige die tijdens de vele vluchten nooit rust had. Laag in pikorde moest je eenmaal doen wat iedereen van je verlangde en met je eigen GPS-je met een antenne op het cockpitraam geplakt was het allemaal een stuk makkelijker dan van NDB naar NDB crossen.
De navigator gebood mij naar de captains seat en omdat hij vlot Engels sprak kwam het gesprek al snel op gang. Een cockpit van een IL-18 kan makkelijk 6 man herbergen dus er was nog ruimte over voor meer volk en zonder een vlieger in de cockpit bleven we zo gezellig een uur of twee doorkruisen tot pal voor de descent naar Irkutsk ingezet zou worden.
Als ze er waren waren ze niet altijd bij de les... Een bekend verschijnsel, de baas leest een boek, de hulpchauffer in de linkerstoel knapt een uiltje en de BWK mag op de winkel passen.
Dit beeld van cockpitbezetting werk gedurende die week een goed gebruik en we wisselden elkaar af. Aan boord waren ook met ons mee twee gepensioneerde Air France vliegers met een WW-II verleden en één was als baas Concorde, en de ander als baas 747 met pensioen gegaan. Nu kent Rusland vele bijgeloven en één daarvan is dat je nooit de kist van een andere captain afpakt en de controlls grijpt. Deze captain was niet zo bijgelovig en je raadt het al, een type rating IL-18 zat er voor die Fransen aan te komen en de oudjes hadden voor het eerst na het afstoten bij Air France van de Lockheed Starliner en de Viscount weer een viermotorige prop in hun knuisten.
We hebben vele velden bezocht die trip, geslapen in Aeroflot Crew hotels (en als ik potverdorie nog ooit een KLM vlieger hoor zeiken over zijn hotel) waar je werkelijk van de ene in de andere verbazing viel.
Aeroflot crewhotel op Yuzhno Sakhalinsk En deze was nog niet de slechtste want we hebben er ook meegemaakt waar de onderkanten van de muren totaal weggerot waren.
Dat kwam omdat we vastliepen op Yunzhni Sakhalinsk omdat we te laat waren om nog voor sluiting op Petropavlovsk Kamchatka te zijn. Omdat er niets was in dat hotel besloten we dat iedereen mocht kiezen, in de IL-18 blijven of mee naar dat mooie hotel maar dan moest je jezelf wel eerst vrijkopen uit de IL-18 door een fles Champagne te kopen en die mee te nemen naar het hotel. Overigens gingen we daar de volgende dag pas tegen de middag weg omdat de enige doktor in dat oord die de crew voor vertrek de verplichte alcoholtest af moest nemen met een kater in zijn nest lag. Er was immers geen ander vlucht geplant en wij werkte dus verstorend op zijn weekendrust.
Dat Petropavlosvk Kamchatka was ook een belevenis. Een enorme Russische militaire basis met een taxibaan naar een terminal tussen Soviet hardware door waaronder een flink aantal Beriev-12 vliegboten. Er vloog daar werkelijk van alles aan militair spul en op de achtergrond de bekende vulkanen. Het veld was net open voor buitenlanders die daar nooit mochten komen en de passagierstoestellen moesten daar toen nog hun gordijnen sluiten bij start, landing en taxiën want "it was all top secret". Wij hielden ons daar niet aan en achter de vele raampjes klikten evenveel camera's om al die geheimen te vereeuwigen. De crew interesseerde het geen bal en de KGB-ers achterin wilden 's avonds ook graag eten en drinken op onze kosten.
We vlogen en dag later, na een flinke nacht stappen, van Magadan via Yakutsk naar Norilsk, een adembenemende vlucht in de poolzomer over een onwaarschijnlijk landschap en dat op maar FL 240 over bergen en gletsjers die het zonlicht als één groot prisma verstrooiden. Gedurende deze prachtige vlucht zat iedereen met de neus tegen het raam geplakt te genieten van het wonderbaarlijke uitzicht en de kater maakte plaats voor bewondering van de schepselen der natuur. Ondertussen werd het avondeten door de hele crew klaargemaakt.
Inflight catering De hele bemanning hielp met het bereiden van de maaltijden voor de totaal zestig personen die onderweg waren van hot naar haar ver van de bewoonde wereld.
We kwamen in stralende zonneschijn om 11 uur 's avonds op Norilsk aan met min 20 en 30 knopen wind en de basiscommandant stond erop dat er eerste een fles sneuvelde voordat we de vliegtuigen mochten fotograferen en daarna af mochten reizen naar de 60 kilometer verderop gelegen stad waar het ook wederom uit de hand liep.
We hadden buiten de twee Fransen nog een Zwitserse arts en zijn Indiase vriendin mee. Die hadden ook van onze avonturen gehoord en wilde dat feest ook wel eens meemaken. Op één of andere manier waren we dus berucht en trokken we avonturiers aan. Gaf niet want iedereen was welkom en we moesten wel 50 gekken bij elkaar hebben om een week een IL-18 te kunnen huren voor een redelijke prijs.
De beide Franse heren waren ook geen spotter maar hadden van andere Fransen die wel spotter waren gehoord van onze avonturen daar en wilden dat wel eens meemaken. Aan het eind van de trip vroeg ik of ze wel waar voor hun geld hadden gekregen want vliegtuignummertjes en foto's deed ze niets. Ik denk dat de woorden van één van hem het totale avontuur prachtig omschreven. Hij zei "I will not live long enough to tell all my grandchildren everything about last week's adventures ". Dat we van alles meemaakten bleek ook wel weer op Blodywostok
Even Apeldoorn bellen Jawel, het gaat we eens mis en op Blodywostok had een net geladen auto blijkbaar geen trek om mee te vliegen dus stapte voortijdig uit. Hij rolde naar achteren waar een pick up klaarstond om te worden geladen en landde bovenop die pick up.
Dergelijke voorvallen waren altijd reden om op de volgende strech weer wat Champagne flessen open te trekken en te proosten op het avontuur.
Tsja, ik koester die herinneringen aan onze trips in IL-18s, An-24s en Tu-134 naar alle uithoeken en voormalige republieken (op Tadjikistan na overal geweest). Het feest daar is nu voorbij en we hebben op tijd toegeslagen om dit nog allemaal mee te mogen maken.
Veertien vluchten en 56.08 vlieguren later waren we weer in Moskou en niet één probleem onderweg met de kist gehad vanwege de vakkennis van de professionele bemanning
An-22
Last edited:
. Gaaf dat je dat allemaal nog zo heb meegemaakt en op zo'n unieke manier, heel cool.
