‘Ben na een carrière als luchtmachtofficier met functioneel leeftijdsontslag, doe nog wat advieswerk in de luchtvaart en speel regelmatig golf. Ook begeleid ik golfreizen’, aldus Harry Horlings op SchoolBank. Hij doet dus nog wat advieswerk schrijft hij zelf, maar het AD vermeldt ‘Vliegtuigexpert Horlings denkt dat cruciale info bewust is weggelaten’.
‘Echte oorzaak ramp Faro in doofpot’ kopt de krant met witte letters in een gitzwarte kop. Als inzet een klein fotootje van de restanten van de cockpit en de verbrande staartmotor van de eens zo fraaie DC-10. Op dezelfde pagina aandacht voor wereldkampioene schaatsen Ireen Wüst, de eredivisie voetbal en… Annemarie die voor Adriaan kiest in de finale ‘Boer zoekt vrouw’.
De tweede en derde pagina zijn geheel gewijd aan de ramp. ‘Niet de piloot, maar de natuur moest de schuld krijgen’ geeft Jeroen de Vreede zijn bijdrage als titel mee. Daarin streamers met een uitspraak van Horlings (‘Er is grote moeite gedaan om te zorgen dat Martinair niets te verwijten viel’) en van Corrie Vroombout, de moeder van de bij de crash omgekomen Brenda (‘Ik heb anderhalf uur zitten janken toen ik het rapport had gelezen’).
Behalve een foto van het wrak van de DC-10 met een inzet van het echtpaar Vroombout ook een situatieschets die duidelijk moet maken wat de bemanning allemaal verkeerd deed.
Volgens die schets zijn dat acht dingen:
- Negeren weer: Piloten horen op 11 én 4 minuten voor de landing dat de landingsbaan is ondergelopen door regen.
De piloten konden weten dat met deze combinatie van regen en wind de landingsbaan te kort was om een DC-10 veilig te landen.
- Te ruime bocht: De piloot neemt de bocht te ruim en verzuimt lange tijd de aanvliegroute te corrigeren.
- Niet op koers:Hoewel het toestel nog niet op lijn ligt met de baan, zet de piloot toch de landing in.
- ??? Heb ik met de beste wil van de wereld niet kunnen vinden op de tekening
- Te vroeg gas terug: Al op 50 meter hoogte in plaats van op 15 meter hoogte neemt de piloot gas terug. Een nooddoorstart wordt daarmee onmogelijk.
- Schuin op de baan af: Doordat de piloot veel te laat corrigeert, komt hij schuin en te veel van links op de baan af.
- Te langzaam: Het vliegtuig vliegt vlak voor de landing met 235 km/uur in plaats van de vereiste 259 km/uur.
- Rem op rechterwiel: Per abuis remt de piloot het rechterwiel af. Daardoor blokkeert het en breekt af tijdens de landing.
Daarna worden de gevolgen op de tekening vermeld. Ik citeer:
“De DC-10 landt half van de baan. De rechterpoot breekt af.
De rechtervleugel raakt de grond en het vliegtuig tolt om zijn as. Zo schuift het de gladde baan af.”
Bij de bijgaande illustratie zijn vlammen in beeld gebracht.
In zijn berichtgeving over de heftig verlopende vlucht die door passagiers beschreven wordt alsof ze met hun billen van een trap af glijden, omdat het toestel zo erg heen en weer schudt, vermeldt De Vreede:
Er volgt een officieel onderzoek naar de toedracht. De Portugese onderzoekers krijgen hulp van de Amerikaanse transportveiligheidsraad en de Nederlandse Raad voor de Luchtvaart. (…) De Portugezen en de Nederlanders worden het niet eens. In Portugal houdt men het erop dat het vliegtuig te snel daalde en neerkwam op het rechterwielstel. Samen met een constante stevige zijwind leidde dit tot zo’n harde landing dat het vliegtuig brak. De Nederlanders leggen álle schuld bij de wind. Volgens hen is de enige oorzaak een onverwachte en harde rukwind. Deze windvlaag blies het vliegtuig omlaag en opzij, waardoor het met een te harde klap landde. In beide varianten staan de nabestaanden in de kou: de natuur is de schuldige, Martinair valt niets te verwijten.
Iem en Corrie Vroombout laten het er niet bij zitten. Hun advocaat Jan Willem Koeleman brengt hen in contact met Horlings van AvioConsult. Deze voormalig vliegproefingenieur bij de ,luchtmacht besloot alle vliegdata opnieuw te bekijken. Genoemd worden: de zwarte doos, de banden met gesprekken uit de cockpit, de analyses van de Amerikanen. De conclusies zijn schokkend, meldt het AD:
Uit de data van de zwarte dozen blijkt niets van abnormale plotselinge windstoten of turbulentie, zoals Nederlandse onderzoekers beweren. De turbulentie was in werkelijkheid slechts licht en er was zijwind, maar niet zo ernstig dat dit tot problemen had moeten leiden. Bovendien daalde het vliegtuig niet absurd hard, zoals dePortugezen zeggen. Het was wel een instabiele daling, maar dat lag niet aan het weer, maar aan een absurde stuurfout van de bemanning: ze gebruiken de automatische piloot verkeerd, waardoor ze het geschud van het toestel eerder verergeren dan stoppen.
En dan:
Maar er is meer. (…)In het officiële rapport ontbreken de cruciale laatste seconden van allerlei metingen terwijl die wel beschikbaar zijn uit de zwarte dozen en wel in Amerikaanse analyses zijn te vinden. Ook is er mogelijk geknipt en geplakt in de grafieken in het onderzoeksrapport.
Geconcludeerd wordt dat het vermoeden bestaat dat er bewust belangrijke gegevens zijn weggelaten. En dat door de ongevalonderzoekers en hun raadgevers ‘grote moeite is gedaan om te bewerkstelligen dat de vliegers en daarmee de vliegmaatschappij niets te verwijten zou zijn’.
Opnieuw wordt ingegaan op wat de piloten hebben (mis)gedaan:
Tot vier keer toe had de bemanning een doorstart moeten maken, en kon dat ook. Zo negeert de bemanning berichten uit de verkeerstoren dat er door regen water op de baan staat (..) Ook krijgt de bemanning informatie over de wind. Die is niet uitzonderlijk heftig, maar in combinatie met de ondergelopen baan te sterk om te landen. Toch vliegt men door. (…) Bij het naderen van de landingsbaan wijkt het vliegtuig te veel af van de voorgeschreven aanvliegroute, waardoor het niet stabiel is en schuin op de baan aan komt vliegen. De piloot stuurt te weinig tegen de wind in en trekt te vroeg de gashandels dicht, vermoedelijk in een poging niet te ver op de baan uit te komen. Het onjuiste gebruik van de automatische piloot leidt tot een instabiel vliegtuig, waarbij de piloot onbewust tegen de automatische piloot zit in te sturen. Dát doet het toestel heftig schudden. In een nu opgedoken brief van de Amerikaanse onderzoekers uit 1994 stellen ze dan ook: de automatische piloot is ‘ondeugdelijk gebruikt’ door de bemanning. Bovendien remt de piloot per ongeluk tijdens het laatste deel van de vlucht het rechterwiel van het landingsgestel. Zodra het geblokkeerde rechterwiel de baan raakt, breekt het af, met alle gevolgen van dien.
Hans van Zon, de algemeen redacteur van het AD schrijft in zijn commentaar:
Op basis van de nieuwe informatie is het niet meer dan terecht dat de nabestaanden Martinair alsnog voor de rechter slepen. Maar ook in ‘onderzoeksland’ moet de onderste steen boven komen. Het is onbegrijpelijk dat de Raad voor de Luchtvaart heeft ingestemd met de rapportage van de onderzoekers die alleen de natuur de schuld wilden geven voor het fatale ongeluk. De Raad, die inmiddels is opgegaan in de onderzoeksraad voor Veiligheid, heeft veel uit te leggen. De betrouwbaarheid van onderzoeken als in Faro, waarvan de uitvoering boven alle twijfel moet zijn verheven, staat ter discussie. Daarom moet de imagoschade zo snel mogelijk worden hersteld. Zeker voor de nabestaanden van toen en de nabestaanden van morgen.
Advocaat Jan Willem Koeleman besluit: “Met Martinair moeten we zeker in gesprek. Ik vind dat de maatschappij de fouten van de bemanning moet erkennen. Erna kunnen we praten over een aanvullende schadevergoeding voor alle getroffenen, vanwege bewuste roekeloosheid.”
De reactie van de maatschappij bij monde van Suzanne van de Velden: “Het officiële onderzoek was onafhankelijk. Als dit nieuwe rapport iets anders zegt, moeten we dat vergelijken.”
Afwachten hoe deze geschiedenis verder uitpakt om tot een definitief vergelijk te komen. Dat er nog een slothoofdstuk volgt gaat volgen is inmiddels wel duidelijk.
Hier op het forum hebben de nodige discussies plaatsgevonden over het wel/niet speculeren direct na een crash. Het is inmiddels bijna twintig jaar geleden dat vlucht MP 495 verongelukte. Kan hier nu wel vrij over de toedracht worden gediscussieerd?