Ons VIP vervoermiddel naar het roerige zuiden was een regerings Tu-134A3 de RA-65916. Het toestel was in november 1983 afgeleverd en vliegt vandaag de dag nog steeds maar niet meer als regerings vliegtuig. De kist wordt nu gevlogen door Yamal, een maatschappij uit het olierijke Tyumem district en staat nu op Sallekhard gestationeerd.
Toen in de tweede helft van de jaren negentig was het relatief rustig in de Zuidelijke republieken van de voormalige Sovjet Unie. Niet alleen was er oorlog geweest in Georgië waar seperatisten in het Noorden ook toen al aansluiting bij Rusland wilden, ook was er net oorlog geweest tussen Armenië en Azerbeidjaan. Deze relatieve rust was dus voldoende aanleiding daar eens polshoogte te nemen. Te trip kreeg in de voorbereiding al de naar "Southern Republics Tour" en zo is hij tot op heden ook blijven heten.
De voorbereiding was niet makkelijk, in nagenoeg alle republieken moesten we visa hebben en met een groep van 50 man van een stuk of zes nationaliteiten was dat een heidense klus. Dat onze stress bestendigheid tot op het bot werd getest mag duidelijk zijn dat de dag voor vertrek naar Moskou bekend werd dat de Turkmeense visa in Wenen (alleen daar was toen een Turkmeens consulaat in Europa) af konden halen die dag. Eén van ons, een Hongaar woonachtig nabij Boedapest, is met een auto met mach III naar Wenen gescheurd om daar tien minuten voor vijf bij het Turkmeense consulaat aan te komen om met twee snelheidsbekeuringen en 50 visa naar Boedapest terug te keren. Hij reed meteen naar het vliegveld van Boedapest om mij op te halen en na een korte nacht vlogen we de volgende Morgen met een Malev Tu-154 naar SVO.
Verzamelplaats was dus SVO en na een overnachting in Moskou begon het feest met het volgende ambitieuze schema van negen dagen waarin naast de velden rond Moskou, Minsk, Rostov, Sochi, Mineralnye Vody, Yerevan, Tblisi, Gyandzha, Baku, Ashkhabad, Chardzhou, Ticurkmenbasy, Astrakhan , Samara en weer Moskou bezocht zouden worden. Vervoermiddel voor de 14 stretches was de RA-65916, een Tu-134A-3 van de Russische Regerings VIP-flight (235 oao) te Vnukovo. De captain op die kist verdiende overigens toen net 550 Dollar per maand.
Vliegtechnisch was deze trip eigenlijk redelijk eentonig. Een VIP-jet dus redelijk comfortabel en met betrekking tot allerlei permissies om in al die landen te mogen vliegen met een chartervlucht was alles geregeld voor zo ver je daar in dat werelddeel van kan spreken. In de voormalige Soviet Unie weet je immers pas zeker dat iets gaat gebeuren nadat het is gebeurd. Al met al vliegtechnisch was het niets om te vergelijken met de IL-18 trips naar Siberië. Er gebeurde dagelijks wel weer een geintje dat het schema verstierde maar daar leer je mee leven als je daar een aantal keer bent geweest, такова жизнь (c'est la vie). Interessanter zijn de off-airport belevenissen deze trip en een aantal zal ik de revue laten passeren.
In Minsk waren we al twee keer eerder geweest en zoals gewoonlijke was de immigratie daar inbound en outbound weer een drama zoals eigenlijk dat hele land onder het juk van Lukashenko nog steeds een drama is. Op een militaire transportbasis pal bij Minsk werden we door het avond journaal van Wit Rusland geïnterviewd en moesten we uiteraard de loftrompet steken over de gastvrijheid. Met honing vang je nu eenmaal meer vliegen dan met stront. Van Minsk via Rostov naar Sochie aan de Zwarte zee gevlogen en daar stond toevallig een tweede regerings Tu-134 met aan het stuur de tweelingbroer van onze captain. Een familie onderonsje dus en een gezamenlijk inkomen van 1.100 Dollar stond daar op het platform.
Na Sochi kwamen we aan op Mineranye Vody, een schitterend gebied en populair vakantieoord. Een van mijn doelen daar was een paar kilo zonnepitten kopen, die zijn daar lekkerder en groter dan waar ook ter wereld. Zoals verwacht waren er wel wat oma's bij de terminal op een krukje die deze verkochten. Normaal kocht iemand een theeglas vol wat in een van een oude krant gevouwen puntzakje ging. Toen ik drie oma's volledig leeg kocht had, had ik binnen een poep en een scheet nog twintig oma's achter me aan die ook hun waar wilden slijten maar een kilo of tien was zat om mee naar huis te nemen.
Via Yerevan, waar de verwoestingen van de aardbeving van een paar jaar eerder nog zichtbaar waren naar Tblisi. Daar kochten we aan kettingen geregen nootjes die in honing werden gedoopt en gedroogd, dan weer in de honing, weer drogen en zo voort tot dat je een dikke zoette conserverende laag om de noten had. Datzelfde deden ze ook met worstjes, heerlijk gewoon.
Neerlands hoop in bange dagen in Georgië. Een Zwitsers geregistreerde Fokker-27werd door de UN gebruikt voor transport van waarnemers en goederen. De kist kwam op Tblisi binnen en was na een kwartier al weer verdwenen met een volgende lading UN personeel en goederen naar het woelige noorden.
Jammer dat we daar niet bleven overnachten want de Georgische keuken is beroemd en de Georgische wijn van ongekende kwaliteit. De volgende hub was naar Azerbeidjaan waar we via Gyandzha in Bakoe aankwamen.
In Bakoe werden we ondergebracht in een voormalig, maar inmiddels gesloten, KGB vakantiekamp aan de Kaspische zee dat allen voor ons weer open ging. De Kaspische zee is natuurlijk bekend om de steur en de kaviaar. Nu ken je daar de weg niet dus via een tussenpersoon weer in contact gekomen met een aantal lokale vissers. Die wilden niet leveren, althans, niet 's avonds. Ze wilden ons wel 's nachts ophalen en dan meenemen om te keuren. Om vier uur 's morgens opgestaan en in een gammele bus ontvoerd naar een houten keet waar potten zwarte kaviaar voor 40 Dollar per kilo van eigenaar wisselden. De volgende dag hebben we die in onze Tupolev verstopt want met nog een aantal douane passages voor de deur wist je immers maar nooit.
Wel tanken geldt ook in een gebied waar de olie spontaan de grond en de zee uitstroomd, namelijk Bakoe. Rond het vliegveld aan aan de zuid-oost kant van de stad stinkt het overal naar olie en bij de stad is alles, maar dan ook echt alles, zwart van die ole. Neemt niet weg dat we te trap om in te stappen met ellebogensstoom bij de kist moesten zetten want er zal geen diesel meer in de tank.
Na Bakoe was Turkmenistan aan de beurt. Ondanks de visa hadden we daar een enorm gezeur om binnen te komen en onze visa in Wenen verkregen werden ongeldig verklaard omdat Wenen alleen visa voor Oostenrijkers mocht verstrekken........ Omdat we op dat moment allemaal illegaal het land binnen gekomen waren moest iedereen een bekeuring van 50 Dollar betalen en een nieuw visum aanschaffen van 20 Dollar. Corrupt, nee hoor, machtsmisbruik. Maar wat is je keus als je niet alleen Askhabat maar ook twee andere Turkmeense steden wilt bezoeken, betalen dus. Vervolgens zijn we rond het middaguur van Ashkhabad via Chardzhou (in het Oosten tegen de Oezbeekse grens) naar Ticurkmenbasy, het voormalige Krasnovodsk, weer in het Westen aan de Kaspische zee gevlogen. Terwijl wij daar het vliegveld bezochten kocht de crew voor het terminal steur en kaviaar van lokale Turkmeense vissers. Met deze buit gingen ze naar de kist maar net voor vertrek kwam de Turkmeense douane aan boord om de crew te arresteren voor smokkel van steur en kaviaar, ongetwijfeld doorgestoken kaart met die vissers die het net hadden verkocht. Je raadt het al, de hele handel werd in beslag genomen en na het betalen van een vette boete mochten ze weer gaan. Hadden wij het twee dagen eerder aan de andere kant van de Kaspische zee slimmer aangepakt en onze kaviaar was nog secured aan boord.
Van Ticurkmenbasy vlogen we de Kaspische zee over naar Astrakan aan de monding van de Wolga waar we Rusland weer binnenkwamen. Leuke stad Astrakan en flink gefeest daar, overigens niet alleen daar, bijna overal was het elke avond feest. Met nog een stop op Samara werd Moskou weer bereikt na een aantal interessante dagen in het zuiden.
Astrakhan gaf voor de vliegtuiggekken een van de zeldzaamste kisten die er nog te zien is, een Tupolev-124. Er zijn er maar 163 gebouwd, 1 prototype, 111 passagieskisten en 51 navigatietrainers voor de luchtmacht. Er bestaat nog maar een handje vol van deze 56 zitters. Dit toestel was in 1963 gebouwd en stond vanaf 1979 in de stad Astrakhan ten toon. Midden jaren negentig is hij, zonder staart, naar het vliegveld verhuist en volgens de laatste berichten stond het toestel daar zomer 2008 nog steeds.
Maar toen, terug naar Nederland en wetend dat de uitvoer van kaviaar verboden is en op SVO alle bagage door de x-ray gaat was goede raad duur. Geschrokken van wat de crew op Astrakhan had meegemaakt maakte in me minder druk on die 40 Dollar aan kaviaar maar wel om eventuele gevolgen van smokkel. Niet dat je nu hoefde te vrezen in de kerkers van Lyubliyanka te belanden, geld kon het zeker gaan kosten. Ook kon je je vlucht missen dat was niet erg met een IPB ticket maar het visum liep die dag ook af. Ik had al eens eerder een bekeuring gekregen omdat ik twee dagen langer was gebleven dan mijn visum geldig was dus al met al geen goed vooruitzicht.
Op zoek naar een grote doos en de pot kaviaar daarin gedaan. Vervolgens de tien kilo zonnepitten er overheen gegooid en de ketingen nootjes en worstjes in honing en maar proberen de vermoorde onschuld uit te hangen. Op SVO bij de douane aangekomen ging de tas door de x-ray en jawel hoor, open maken was de instructie. Toen de doos open ging en de douanier die zonnepitten zag donderde hij van verbazing achterover. Waarom ik die dingen meenam en waar ik die gekocht had. Toen ik uitgelegd had dat mijn Russische vriendin speciaal had gevraagd om zonnepitten uit Mineralnye Vody, de lekkerste en de grootste, kon ik onder zijn schatergelach en het uitroepen van "West is not best" de boel inpakken en doorlopen. Pffttttt. Dat was weer goed afgelopen. In de tax-free op SVO rekende ik even om dat in vergelijking tot de prijzen die daar werden gevraagd voor potjes kaviaar ik voor 1.200 Dollar aan kaviaar had ingekocht voor slechts 40 Dollar.
's Avonds thuisgekomen werd de buit uitgepakt en onder groot gejuich ontvangen. We hebben weken brood of toast met roomboter en kaviaar gegeten bij het avondeten en niet op de rug van je hand zoals in het Westen gebeurd en waarvan elke Rus gruwt. De zonnepitten en kettingen met noten en worstje gingen nog veel langer mee en ik heb de zonnenpitten zelfs in mijn tuin gepoot maar dat was geen succes.
Al met al was het weer een mooie reis met heel veel te beleven en herinneringen om tot de dag van je dood van te genieten. Ik kan me zo goed voorstellen waarom "Fozzie Bear" voor dat land heeft gekozen want wie eenmaal een klein beetje door die dingen heenkijkt die in het Westen als 'slecht' worden ervaren leert een land en een volk kennen waar één woord meer waarde heeft dan alles wat voor geld te koop is, vriendschap.
An-22
Last edited:
