voor degene die nog geintresseerd zijn in deze soap...vandaag een stuk in het FD
waar heb ik het eerder gehoord?? 1977 had het al gezegd...
'Luchtvaart is geen vastgoed'
De Vlieger, Prins en Sandmann van vliegmaatschappij Holland Exel schoten tekort
Gerben van der Marel
Amsterdam
Serieuze ambities zijn er in overvloed als luchtvaartbedrijf Holland Exel in 2003 het noodlijdende Air Holland koopt. Ondernemers Erik de Vlieger, Niek Sandmann en Harm Prins willen van hun bedrijf 'na KLM de tweede vliegmaatschappij van Nederland maken'.
Maar het drietal dat vooral ervaring heeft met vastgoed gaat hierbij niet echt serieus te werk, zo valt te lezen in het enquêterapport over de deconfiture van de luchtvaartmaatschappij dat is aangeboden aan de Ondernemingskamer.
Volgens de onderzoekers Peter Beerepoot en Anthonie Driessen wordt het bedrijf geleid 'als een onroerendgoedproject: verwerven, in de steigers zetten, opknappen en doorverkopen. Voor het leiden van een luchtvaartonderneming zijn andere managementtechnieken vereist', aldus het rapport.
Bij Holland Exel is ook de administratieve organisatie zwak. Een kerstboom aan bv's wordt 'onvoldoende uit elkaar gehouden'. Tijdens de getuigenverhoren kan niemand een organogram op papier reproduceren. Strategie en doelstelling van het bedrijf zitten 'in de hoofden van Prins en De Vlieger'.
Helemaal onervaren in de luchtvaart is het drietal niet. Sandmann woont op Bonaire en exploiteert daar een luchtvaartonderneming. Maar hij is niet erg nauw betrokken bij Holland Exel. Hij beweert zelfs dat hij tot januari 2005 niet weet dat hij middelijk aandeelhouder is. Dat hoort hij naar eigen zeggen pas als De Vlieger hem om geld vraagt voor reddingsoperatie.
De Vlieger heeft bij de doorstart van Air Holland al wat luchtvaartbelangen in de Exel Aviation Groep, die vooral op korte afstanden vliegt. Zijn rechterhand Harm Prins is directeur van de verzameling luchtvaartbelangen van Prins, Sandmann en De Vlieger, waartoe Holland Exel en Air Exel horen.
Prins is ondanks ervaring in de luchtvaart volgens de onderzoekers 'niet voldoende gekwalificeerd'. Zijn ondergeschikten ook niet. Van de managers die van Air Holland overkomen heeft 'geen van allen ervaring in de luchtvaart'.
Al meteen heeft Holland Exel te weinig geld. Een vooruitbetaling van euro 4 mln van reisorganisaties TUI en Thomas Cook die gebruikmaken van Holland Exel is al op voordat de chartermaatschappij in de lucht is. Toch willen TUI en Thomas Cook dat hun reeds geboekte reizen worden uitgevoerd.
Achter De Vlieger staat het vermogende Imca Vastgoed. 'Zonder Imca zouden TUI en Thomas Cook nooit in zee gegaan zijn met Holland Exel', aldus de onderzoekers. De Vlieger zelf noemt Imca 'de bank die Holland Exel financiert'. Maar in werkelijkheid houdt Imca zich afzijdig. 'De benodigde fondsen worden pas ter beschikking gesteld als de nood hoog is en het ene gat binnen de Exel Aviation Groep niet meer met het andere gat kon worden gedekt', staat in het rapport. Juridisch hebben Imca en Sandmann overigens niet de verplichting om bij te springen. Wel stort Imca iets bij en worden er garanties afgegeven.
Holland Exel kan van start als de Inspectie Luchtvaart van Verkeer en Waterstaat (IVW) oordeelt dat het bedrijf zonder verdere inkomsten prima drie maanden kan opereren. In hun drang om concurrentie toe te laten wordt de levensvatbaarheid van Holland Exel onvoldoende gecontroleerd. Het IVW verleent vergunningen op basis van 'onvolledige en onjuiste' voorlichting: prognoses over 2004 en 2005. Deze worden vergezeld van een verklaring van accountant Deloitte die een voorbehoud maakt: de balansposities zijn te hoog opgegeven. Overigens is dat meteen de laatste klus die Deloitte doet voor Holland Exel.
Holland Exel gaat verder zonder accountant. Het op tijd opmaken van jaarrekeningen bij de aparte vennootschappen schiet erbij in. Er ontstaan achterstanden in de administratie en in de boekhouding. Er is geen maandelijkse balans, geen overzicht van de brandstofposities en er zijn geen goede debiteuren- en crediteurenlijsten.
Gevolg is dat de ondernemingsleiding geen zicht heeft op de financiële positie. Sandmann verklaart dat Prins eind 2004 niet kan zeggen hoe groot de tekorten zijn. Schattingen varieren van euro 4 mln tot euro 10 mln. Andere gehoorde personen verklaren dat De Vlieger zijn ogen sluit voor de problemen.
Het bedrijf komt in grotere problemen als in december 2004 Prins en iets later De Vlieger worden gearresteerd wegens fraude en afpersing in een zaak die losstaat van de vliegmaatschappij.
Prins en De Vlieger beweren dat de onderneming niet ten onder was gegaan als justitie ze met rust had gelaten. De onderzoekers betwijfelen dat. Tegelijkertijd stellen ze vast dat ABN Amro De Vlieger in de tang heeft. De bank financiert vastgoedtransacties van Imca en verbiedt het bedrijf om nog iets te doen voor voor Holland Exel op straffe van het intrekken van alle aan Imca verleende kredieten. Ook Sandmann hengelt naar een krediet. Hij vangt bot bij ABN Amro-dochter Bouwfonds, al biedt hij onroerend goed als onderpand.
De reddingspoging mislukt. Surseance is onvermijdelijk. De luchtvaartavonturen van De Vlieger, Sandmann en Prins duurden al met al niet eens anderhalf jaar.
Copyright (c) 2007 Het Financieele Dagblad